Układ hydraulicznego sterowania sprzęgłem = pompa + wysprzęglik

Sterowanie sprzęgłem może odbywać się na wiele sposobów, jednak niezależnie od rozwiązania konstrukcyjnego sygnał wysyłany przez kierowcę ma załączyć lub rozłączyć sprzęgło.


Hydrauliczne sterowanie sprzęgłem
W układach hydraulicznych rozłączanie i załączanie sprzęgła odbywa się poprzez pompę i wysprzęgnik.
Zasada działania hydraulicznego układu sterowania sprzęgłem polega na zasadzie przetłaczania płynu roboczego (płynu hamulcowego) między pompą a siłownikiem.

Pedał sprzęgła połączony jest bezpośrednio z pompką, a konkretnie z jej tłokiem.
Prosta dźwignia przymocowana do pedału powoduje ruch tłoka w pompce analogicznie do ruchu pedału. Gdy kierowca naciska na pedał, tłok w pompce ściska płyn hydrauliczny i przesuwa go dalej w układ. Poprzez sztywny przewód płynie on do urządzenia zwanego wysprzęglikiem (siłownik hydrauliczny), które działa na tej samej zasadzie co pompka. Wygląda natomiast nieco inaczej, ponieważ inna jest też jego rola.

Hydrauliczny układ sterowania sprzęgłem składa się z kilku podstawowych elementów.
Kluczowe są dwa:
- pompka sprzęgł
- wysprzęglik

Wielu kierowców omylnie twierdzi, że pompa sprzęgła i wysprzęglik to jedno i to samo. Wręcz przeciwnie, to dwa zupełnie inne podzespoły, usytuowane w dwóch różnych miejscach, jedynie  współpracujące ze sobą.


Pompa sprzęgła

Pompa sprzęgła składa się z tłoczka połączonego z pedałem, który przesuwa się w jej korpusie przyczyniając się do tworzenia ciśnienia popychającego wysprzęglik przy skrzyni biegów.
Pompa sprzęgła jest częścią eksploatacyjną czyli taką, która z czasem wymaga wymiany na nową.

Regeneracja
http://www.civicklub.pl/forum/showthread.php?175041-Wymiana-naprawa-pompki-sprz%EAg%B3a-tutorial


Wysprzęglik

 

Wciskając pedał sprzęgła, wysprzęglik pozwala na przesunięcie tarczy sprzęgła w celu rozłączenia lub połączenia napędu. Konstrukcja wysprzęglika podobna jest do pompy sprzęgła, ponieważ w swojej budowie przypomina również tłoczek.

Funkcją wysprzęglika jest naciskanie na sprężynę talerzową koła dociskowego sprzęgła tak, by rozłączyć napęd. Gdy płyn hydrauliczny pod ciśnieniem napiera na wewnętrzną część tłoka wysprzęglika, jego zewnętrzna część wywołuje nacisk na dźwignię, która z kolei przekazuje go na łożysko wyciskowe. Tego typu układ nazywa się półhydraulicznym ze względu na obecność dźwigni, która stanowi mechaniczny element sterowania.

Awaria
Na nieszczęście kierowców awaria wysprzęglika objawia się podobnie jak awaria pompy tzn. nieszczelnością, wyciekiem płynu i nieprawidłową pracą sprzęgła, czyli brakiem prawidłowego odbicia pedału.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Awarie układu
Do najczęściej występujących usterek sprzęgła hydraulicznego należy zaliczyć m.in. wyciek płynu z układu, nieszczelności tłoczka ściskającego płyn i niskie ciśnienie płynu w układzie. Typowe objawy wspomnianych usterek to z kolei utrudniona zmiana biegów, brak powrotu pedału sprzęgła po jego wciśnięciu i nietypowe stuki.

Zdiagnozowanie, który z elementów – pompa sprzęgła, czy wysprzęglik – został uszkodzony jest skomplikowane, gdyż ich awaria objawiać się może w podobny sposób.
Jednym ze sposobów zdiagnozowania usterki jest obserwacja, z którego miejsca dochodzi do wycieku płynu hydraulicznego.

Warto przeprowadzić prosty test. Stawiamy samochód na płaskiej drodze włączamy pierwszy bieg lub wsteczny. Bez puszcza pedału sprzęgła czekamy i obserwujemy czy samochód nie ma ochoty przemieszczać się mimo wyłączonego sprzęgła. Jeśli tak to niemal na 100 procent awarii uległ wysprzęglik.

Awaria pompy sprzęgła
Jeżeli do wycieku dochodzi w okolicach pedału sprzęgła, a płyn pojawia się na dywaniku samochodowym pod pedałem, mamy praktycznie pewność, że winowajcą jest pompa.

Wraz z postępem eksploatacji uszczelnienia tłoczka pompy wycierają się, przez co powstawać mogą nieszczelności, a układ może ulegać zapowietrzeniu. 
Wytarty tłok przepuszcza i nadmierne ciśnienie cofa płyn za niego, a potem wylatuje przez uszczelnienie pompki (widać wyciek z pompy tuż nad pedałem sprzęgła).
Taka awaria powoduje nie tylko ubytek płynu, ale i nie zapewnia właściwego ciśnienia co może się kończyć utrudnioną zmianą biegów. Niskie ciśnienie płynu w układzie powoduje zbyt słabe rozłączanie napędu (wyłączanie sprzęgła) przez co najtrudniej jest włączyć pierwsze biegi (jedynkę i wsteczny) przy ruszaniu.

Awaria wysprzęglika
W sytuacji, gdy do wycieku dochodzi w okolicy skrzyni, awarii szukać należy w wysprzęgliku. Dodatkowym objawem i różnicą w zużyciu wysprzęglika jest powolne poruszanie się pojazdu, pomimo wciśnięcia do oporu pedału sprzęgła.

Przede wszystkim warto podczas wymiany sprzęgła wymieniać zawsze wraz z nią wysprzęglik, a jeśli ten znajduje się w skrzyni biegów jest to właściwie konieczne.

UWAGA 
W samochodach gdzie układ sterowania sprzęgłem jest połączony z układem hamulcowym (również hydraulicznym) jest to o tyle niebezpieczne zjawisko, że tracąc możliwość wyłączenia sprzęgła można stracić jednocześnie możliwość hamowania.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Odpowietrzanie układu sterowania sprzęgłem
Po wymianie któregoś z elementów lub w przypadku poważnego ubytku płynu hydraulicznego koniecznie trzeba odpowietrzyć układ. Warto przy tym trzymać się reguły odpowietrzania po kolei od pompki w stronę wysprzęglika.

Jeśli przewody łączą się miedzy pompką a wysprzęglikiem (najczęściej specjalna złączka), a wymieniana była pompka warto najpierw odpowietrzyć układ do złączki, potem podłączyć i odpowietrzyć resztę układu. Jeśli wymieniany był wysprzęglik można odpowietrzać od razu cały układ.

Odpowietrzanie odbywa się dokładnie tak samo jak w przypadku układu hamulcowego.
Pompowanie pedałem sprzęgła do wzrostu ciśnienia i trzymanie go wciśniętego, a następnie odkręcenie odpowietrznika (zwykle znajduje się przy wysprzęgliku, na skrzyni biegów) i obserwacja bąbelków powietrza to znana i prosta procedura.
Nawet po odpowietrzeniu pedał sprzęgła może nie wrócić do normalnego położenia po ostatnim odkręceniu odpowietrznika. Nie warto się tym przejmować. Po ponownym naciśnięciu wszystko powinno działać normalnie. Jeśli tak nie jest to należy dalej odpowietrzać układ.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Materiały
https://autokult.pl/14118,sterowanie-sprzeglem-i-usterki-sprzeglo
https://autokult.pl/2027,awarie-hydraulicznego-sterowania-sprzeglem
https://www.centrumsprzegla.com/artykuly/pompa-sprzegla-a-wysprzeglik-roznice,23/

https://www.youtube.com/watch?v=uarqc36nWko
https://www.youtube.com/watch?v=aYv3w0yTm5w
https://www.youtube.com/watch?v=9cEAEZbvAQM

https://www.youtube.com/watch?v=blOvcmHrGiE